In een afbouwsituatie constructieve ruwbouw realiseren: als het moet, dan kan het

In de Delflandpleinbuurt in Amsterdam wordt al sinds eind jaren ’90 gewerkt aan stedelijke vernieuwing. Een complex van twee hoogbouwflats uit begin jaren ’60 en een laagbouw uit 1970 is daarbij altijd blijven staan. De eigenaren kiezen voor renovatie in plaats van nieuwbouw. De renovatie is al halverwege als er twijfels ontstaan over de bovenwapening. Nader onderzoek wijst uit dat de bovenwapening niet voldoet, deze moet vervangen worden. Een behoorlijke uitdaging in deze fase, hoe pakken we dat aan?

We schrijven 2010-2011 als we betrokken worden bij de plannen ten behoeve van de renovatie van het complex door opdrachtgever/ontwikkelaar de M.J. de Nijs en Zn. Eén van beide flats (Rijswijkstraat) bestaat uit koopappartementen, de ander (Overschiestraat) uit huurwoningen.

Het casco van het complex bestaat voor een groot deel uit beton. Daaraan zijn de nodige schades zichtbaar. Onderzoek wijst uit dat esthetisch herstel hier echter niet zal voldoen. Ervoor kiezen de losse stukken beton eraf te slaan en het geheel af te smeren zou slechts een tijdelijke oplossing bieden. Hier is meer aan de hand, constructief herstel is ook nodig.

Corrosie door lekken
Bij de consoles ontdekken we namelijk ernstige schade, die door verschillende oorzaken is ontstaan:

Lekkende, openstaande voegwerkingen aan de bovenzijde van de galerijen/ balkons.
De koppeling van de galerij-/ balkonplaten aan de consoles.
Het ontbreken van een glijdende oplegging van de galerij-/ balkonvloeren.

Consoles ernstig verzwakt
Het lekken van de voegen is een veel voorkomend probleem. Daardoor lekt hemelwater op de consoles en ontstaat corrosie op de wapening, met betonschade tot gevolg. Die betonschade toont zich door scheurvorming en/of afgedrukte betondelen (betondekking).

Een groter probleem is dat de galerij-/balkonplaten op de consoles door middel van wapening gekoppeld zijn. De wapening van de consoles loopt door in de galerij-/balkonplaten. Door de werkende eigenschap van de galerij-/balkonplaten is spanning ontstaan op de consoles en zijn diverse consoles als het ware uit elkaar getrokken.

Hierdoor zijn bij veel consoles grote scheuren ontstaan. Sommige daarvan zijn in het verleden al aan de zichtbare kanten dichtgesmeerd (bijvoorbeeld met een plamuur bij een schilderbeurt). De consoles zijn door inwendige scheurvorming echter al ernstig verzwakt.

Enorm complex
De combinatie van die twee problemen, en het feit dat het een lopende renovatie is die al vergevorderd is (kozijnen en dergelijke zijn al geschilderd), maakt het geheel enorm complex. Inwendige scheurvorming waar lekwater in komt veroorzaakt zware corrosieschade en kan de consoles door midden splijten/scheuren, met alle gevolgen van dien.

Complete vervanging én herstel
Sommige consoles zijn zo zwaar beschadigd dat we besluiten ze in zijn geheel te vervangen. Herstel is in die gevallen niet meer mogelijk. We verwijderen de consoles door ze te slopen tot op aanhechting van de betonnen bouwmuur van de woningen. De meeste consoles kunnen echter wel worden hersteld.

Op afstand bediend zagen
Onze eerste stap is om de galerij-/balkonplaten los te maken ten behoeve van het spanningsloos maken van de opleggingen. We ontlasten de te herstellen consoles door de galerij-/balkonplaten met behulp van doorstempelen te ondersteunen.

Aan de consoles bevestigen we vervolgens een rails waaraan we de zaagmachine monteren. Op zo’n manier, dat het zaagblad vlak langs de onderzijde van de galerij-/ balkonplaat loopt. We zagen de oplegging (gekoppeld door wapening) van alle consoles vervolgens op afstand bediend los met een zaagblad van 3mm. Daarna brengen we een glijfolie aan, vervolgens:

Brengen we nieuwe ankers aan met behulp van diamantboren en verlijmen.
Brengen we nieuwe wapeningskorven aan.
Maken en plaatsen we bekisting rondom de reeds geschilderde kozijnen en het nieuwe glas, om de afwerking te beschermen.
Passen we gietmortel toe, afgestemd op het doel en in overeenstemming met de constructeur.

Onder tijdsdruk gerealiseerd
Dit alles pakken we per 5 stuks op, in een al lopende bouwstroom. De volgorde waarin we de balkons aanpakken is enorm belangrijk voor de balans. Een complexe klus, maar na 10 dagen kunnen we de ondersteuningsconstructies verwijderen dankzij de druksterkte van de toegepaste mortel.

Het vraagt wat denkwerk en een secure aanpak, maar in een afbouwsituatie onder tijdsdruk constructieve ruwbouw realiseren kan. En we zijn trots dat dit zo goed verliep.